نظریة کیاس در ژئومورفولوژی

author

Abstract:

سه دهة اخیر را باید دهه‌های تجدید نظر در مبانی معرفت شناسی علمی تلقی کرد.انتشار نظریة عمومی سیستم‌ها در سال 1972 یعنی یکسال بعد از مرگ لودیگ فون برتالنفی, طرح منطق فازی توسط لطفی‌زاده[1] و تبیین نظریة Chaos درسال 1986 توسط هریسون و بیسواس, پایه‌های خدشه‌ناپذیر بودن تفکر علمی را فروریخت . بدون تردید غایت‌گرایی و عدم الزام علّیّت در نظریه سیستم‌ها, مردود دانستن منطق علمی[2] در تبیین بسیاری از پدیده‌های چند ارزشی در منطق فازی[3] و پیروی نکردن بسیاری از رفتارها و رخدادها از نظر علمی در نظریه Chaos واقعیتی را برملا کرد و آن عدم کارائی معرفت‌شناسی علمی در تحلیل رفتار ومکانیسم همه پدیده‌هاست (رامشت، 1376: 66-50 : رامشت، 1378: 53-52) . مروری گذرا بر سیر تاریخی نظریه‌های فوق نشان می‌دهد که مخالفت‌ها و تمسخرهای عالم‌مآبانه نسبت به  این‌گونه عقاید, مانع از گسترش آن‌ها و نظریه‌پردازی در این مقولات نگردیده، زیرا پیچیدگی سیستم‌های محیطی و انسانی امروز و نیاز انسان به حل مشکلات ومعضلات, تمسک به چنین نظریه‌پردازیهایی  را  ایجاب کرده است. تلاش محققان در معرفت‌شناسی علمی برای نظم بخشیدن به رخدادها بیشتر بدان خاطر صورت گرفته که تب پیش‌بینی بشر در حدوث وقایع و رفتارها را فرو نشاند و تئوری Chaos دقیقاً به این نکته اشاره می‌نماید که این تلاش اگر چه در بسیاری از موارد نتیجه‌بخش بوده است ولی وقوع همة رخدادها و رفتارها تابع نظم علمی نیست و اگرچه می‌توان آن‌ها را پیش‌بینی کرد ولی پیش‌بینی‌های خطی نمی‌تواند راه‌حل مناسبی در این موارد به‌شمار آید. مفهوم کیاس در ژئومورفولوژی بیشتر در دیدگاه سیستمی و مقولةDisequilibriumمطرح است ودرتحلیل بسیاری از رخدادها و پدیده‌های ژئومورفولوژی  بدون به‌کار بردن تکنیک‌های غیرخطی[4] بویژه در مقیاس  زمانی بلندمدت، قادر به درک و تبیین مکانیسم آن‌ها نخواهیم بود. این مقاله که نتیجة  بررسی‌های نظری طرح پژوهشی آثار یخچالی  در دامنه‌های غربی زفره و مقایسة آن با دامنه‌های نسارشرقی این منطقه است، به  تبیین مبانی تئوری Chaos و تطبیق آن در ژئومورفولوژی می‌پردازد و حوزة کاربردی آن، در این بخش از علوم جغرافیائی را دنبال کرده است  و از این‌رو برای دست‍یابی به چنین منظوری ضمن تشریح پاره‌ای از مفاهیم, با ارائة مدل ساده‌ای از  عملکرد سیستم‌های آبی منطقه در  پاراگلیشیال  نمونه‌های ژئومورفیک موجود در منطقة هنجن و نطنز را که  شواهد بارز Chaos در چشم‌انداز عمومی منطقه  به‌شمار می‌آیند،  را معرفی  و با مواردی که این پدیده در آن‌ها قابل مشاهده نیست مقایسه نموده است.   2-  پرفسور لطفی‌زاده استاد ایرانی‌الاصل دانشکده برق دانشگاه برکلی آمریکا می‌باشند. [2] Scientific logic [3] Fuzzy Logic [4] Non-linear

Upgrade to premium to download articles

Sign up to access the full text

Already have an account?login

similar resources

پدیدارشناسی در ژئومورفولوژی

تغییر پارادایم‌ها در یک حوزه دانشی سرآغاز تحوّل در ادبیات، روش، تکنیک و مؤلفه‌های دیگر شناخت‌شناسی تلقّی می‌شود. همان طور که وقتی دیدگاه سیستمی جایگزین روش‌های کلاسیک شد، تحولات عمیقی دامنگیر رشته‌ها و حوزه‌های دانشی شد. این تحولات نخست در علوم تجربی رخ داد، ولی دیری نپایید که دانشمندان علوم انسانی فرصت‌های از دست رفته را با نقادی از علوم تجربی و با طرح هندسه فضایی، جبران کردند. در این میان تلاش‌...

full text

نسبی‌گرایی در ژئومورفولوژی

تغییرِ بینش پژوهشگران نقطة عطفی در تغییر ادبیات، منطق حاکم بر پژوهش، و حتی نوع ریاضیاتی است که آن‌ها در پژوهش‏های خود به‌کار می‏گیرند. بنابراین، شناخت ریشه‏های نظری روش‏ها کمک مؤثری است در درک بهتر پژوهشگر دارد. نسبی‏گرایی از مفاهیمی است که ابعاد مفهومی متعددی دارد. به‏ طور کلی، دیدگاهی است در شناخت‏شناسی که الزام قطعیت را نفی، دلالت را جایگزین علیت، و دال و مدلول را جایگزین اصل علت و معلول می‏ک...

full text

دوالیتی در ژئومورفولوژی

در طبیعت پدیده‎های مختلف و به‎نسبت جدایی وجود دارند که می‎توانند با یکدیگر در ارتباط باشند . در بسیاری از موارد ، ارتباط این پدیده‎ها با عنوان همبستگی بیان می‎شود و با روش ‎های ریاضی نیز میزان این روابط سنجش می‎ شود . از میان آنها، زوج پدیده‎ هایی یافت می ‎شوند که روابط خاصّی با یکدیگر دارند، ولی نمی‎توان این روابط را باعنوان همبستگی مطرح کرد، بلکه ویژگی ارتباط آنها باهم سبب شده با عنوان دوال مط...

full text

کیاس فرسایشی و تحولات پیش بینی نشده چاله اردبیل

چکیده پاره‌ای تغییرات جزئی در یک سیستم محیطی می‌تواند پیامدهای شگرف و غیر قابل پیش بینی را بدنبال داشته باشد. چنین تغییرات اندک، که می‌تواند تحولات بزرگ و غیر قبل تصوری را بوجود آورد اصطلاحاً کیاس گفته می‌شود. رصد تغییر در حوضه-های آبی از جمله مباحث مهم و اساسی است که همواره دید تیز بین محققان را بخود معطوف داشته است. همجواری حوضه‌های آبی می‌تواند تاثیرات عمده‌ای بر رفتار پاره‌ای از حوضه‌ها بگذ...

full text

مفهوم آستانه ها در ژئومورفولوژی

یکی از موضوعات محوری در مطالعات ژئومورفولوژیک، بررسی چگونگی روند تغییرات در اشکال سطح زمین است. امروزه ماهیت مطالعات ژئومورفولوژی را تبیین و تحلیل فرم و فرایندهای ژئومورفیک موجود در سطح زمین تشکیل می‌دهد. این موضوع حاکی از حاکمیت دیدگاه سیستمی بر این علم است. در دیدگاه سیستمی تحلیل‌های ژئومورفیک براساس رابطه‌ی میان فرم و فرایند صورت می‌گیرد. آستانه‌های ژئومورفیک به این علت که شرایط مرزی در وقوع...

full text

روش های پژوهش در ژئومورفولوژی

با توسعه دانش جدید، دو روش بسیار متفاوت جهت نیل به تبیین علمی دنبال شده است. تمایز روشنی بین این دو روش (استقراء و قیاس) وجود دارد. در روش استقرایی، تعمیم از طریق تجربه و مشاهده به دست می‌آید. تبیین نهایی عمدتاً وابسته به داده‌هایی است که در دسترس پژوهشگر می‌باشد، بطوری که این حقایق نمی‌توانند از نظریه که در نهایت ارایه می‌شوند، جدا گردند. فرایند طبقه‌بندی مکانیسمی مرکزی در این رویکرد می‌ب...

full text

My Resources

Save resource for easier access later

Save to my library Already added to my library

{@ msg_add @}


Journal title

volume 1  issue 1

pages  13- 37

publication date 2003-03-21

By following a journal you will be notified via email when a new issue of this journal is published.

Hosted on Doprax cloud platform doprax.com

copyright © 2015-2023